Bạn vẫn đang mắc 7 lầm tưởng này về bản quyền YouTube
Table of contents [Show]
Bản quyền YouTube luôn là vấn đề các nhà sáng tạo nội dung quan tâm. Trên thực tế, không ít YouTuber gặp khó khăn khi phát triển kênh vì luôn gặp rắc rối về vấn đề này. Liệu bạn có đang hiểu sai về bản quyền trên YouTube không? Cùng TUBRR tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!
I. Bản quyền là gì?
Nói một cách đơn giản, khi bạn sáng tạo nên một sản phẩm “chính chủ”, được định hình trong một phương tiện hữu hình, thì lúc này bạn được coi là chủ sở hữu bản quyền đối với tác phẩm đó. Bạn được độc quyền sử dụng tác phẩm bạn tạo ra, và trong hầu hết các trường hợp, chỉ bạn mới có thể cho phép người khác sử dụng tác phẩm đó.
II. Những tác phẩm nào được bảo vệ bản quyền?
Cụ thể, 6 loại tác phẩm dưới đây sẽ được bảo vệ bản quyền:
1. Tác phẩm nghe nhìn (Chương trình truyền hình, phim và video trực tuyến)
- Bản thu và tác phẩm âm nhạc
- Tác phẩm viết (Bài báo, sách, bài giảng,...)
- Tác phẩm hình ảnh (tranh, ảnh, quảng cáo,...)
- Trò chơi điện tử, phần mềm máy tính
- Tác phẩm kịch
Vậy một ý tưởng mới có được bảo vệ bản quyền không? Câu trả lời là KHÔNG. Các ý tưởng, dữ kiện và quy trình không nằm trong danh sách tác phẩm được bảo vệ bản quyền vì theo luật, để đủ điều kiện được bảo hộ bản quyền, một tác phẩm phải có tính sáng tạo và phải được định hình trong một phương tiện hữu hình. Tên và tiêu đề cũng không được bảo hộ bản quyền.
2. Sự khác biệt giữa bản quyền và quyền riêng tư
Việc bạn xuất hiện trong video, hình ảnh hoặc bản thu không có nghĩa là bạn sở hữu bản quyền đối với tác phẩm đó.
Ví dụ: Nếu một người quay phim cuộc trò chuyện giữa người đó và bạn thì người họ sẽ sở hữu bản quyền đối với bản ghi video đó. Những lời mà hai người nói với nhau được bảo hộ bản quyền chung với video đó chứ không được tách riêng, trừ khi đoạn hội thoại đó được định hình từ trước (Qua một file kịch bản chẳng hạn).
Nếu người thân, bạn bè hoặc người khác đăng tải một video, hình ảnh hoặc bản ghi âm/ghi hình về bạn mà chưa được sự cho phép của bạn, và bạn cho rằng hành động này vi phạm quyền riêng tư hoặc sự an toàn của mình, thì bạn hoàn toàn có thể gửi đơn khiếu nại về quyền riêng tư .
3. Những lầm tưởng về bản quyền YouTube
Lầm tưởng #1: Khi đã ghi credit tác giả cho chủ sở hữu bản quyền thì nghĩa là bạn có thể sử dụng nội dung của họ
Việc làm trên không nghiễm nhiên cho phép bạn có quyền sử dụng tác phẩm có bản quyền của chủ sở hữu đó. Trước khi tải video lên, bạn cần đảm bảo rằng bạn đã có được mọi quyền cần thiết đối với mọi thành phần được bảo hộ bản quyền trong video của mình.
Lầm tưởng #2: Bạn có thể sử dụng mọi nội dung, miễn là nó “phi lợi nhuận”
Dù bạn gắn mác cho video là phi lợi nhuận, việc khiếu nại về bản quyền vẫn có thể xảy ra. Khi nói đến các trường hợp ngoại lệ về bản quyền, toà án sẽ xem xét kỹ mục đích sử dụng của bạn để đánh giá xem mục đích đó có đủ điều kiện được coi là trường hợp ngoại lệ về bản quyền hay không.
Ví dụ: Khi phân tích trường hợp sử dụng hợp lý, mục đích "phi lợi nhuận" được ưu tiên nhưng không mặc nhiên có tác dụng biện hộ. Vì vậy, việc tuyên bố rằng video bạn tải lên "chỉ nhằm mục đích giải trí" hoặc "phi lợi nhuận" thôi thì vẫn chưa đủ.
Lầm tưởng #3: Các nhà sáng tạo khác cũng làm vậy thì mình làm theo
Ngay cả khi trên YouTube vẫn còn những video có vẻ tương tự nội dung bạn muốn, điều đó không có nghĩa là bạn cũng có quyền đăng những nội dung đó.
Sự thật là, đôi khi chủ sở hữu bản quyền có thể cho phép một số tác phẩm của mình xuất hiện trên YouTube. Bên cạnh đó, có những trường hợp các video rất giống nhau lại thuộc sở hữu của nhiều chủ sở hữu bản quyền, và có thể bên này cấp phép nhưng bên kia thì không.
Lầm tưởng #4: Bạn có thể sử dụng nội dung trong CD, DVD hoặc trên iTunes mà bạn đã mua
Việc trả tiền mua nội dung về xem/ nghe không có nghĩa là bạn được toàn quyền sử dụng nội dung đó. Ngay cả khi bạn ghi credit tác giả thì việc đăng các video có chứa nội dung mà bạn đã mua vẫn có thể khiến video bị đánh “gậy” bản quyền.
Lầm tưởng #5: Nội dung tự ghi lại từ TV, rạp chiếu phim hay radio thì không phải vi phạm bản quyền YouTube
Việc bạn tự ghi lại nội dung không phải lúc nào cũng có nghĩa là bạn sở hữu tất cả các quyền để tải nội dung đó lên YouTube. Nếu nội dung bạn ghi lại có chứa nội dung được bảo hộ bản quyền của người khác, chẳng hạn như nhạc nền có bản quyền, thì bạn vẫn cần xin phép chủ sở hữu bản quyền.
Lầm tưởng #6: Mình không cố ý vi phạm bản quyền là được
Những cụm từ và tuyên bố từ chối trách nhiệm (VD: "tác quyền thuộc về tác giả", "không cố ý vi phạm bản quyền"/ "tôi không sở hữu bản quyền tác phẩm này") không có nghĩa là bạn được chủ sở hữu bản quyền cho phép đăng tải, và đương nhiên cũng không thể giúp bạn được coi là trường hợp ngoại lệ về bản quyền.
Lầm tưởng #7: Nội dung bản quyền chỉ xuất hiện trong vài giây thì vẫn chấp nhận được
Việc sử dụng nội dung có bản quyền (dù chỉ là vài giây) khi chưa được sự đồng ý của chủ sở hữu bản quyền vẫn có thể khiến video của bạn bị khiếu nại. Nếu cho rằng cách bạn sử dụng nội dung đó đủ điều kiện để được coi là sử dụng hợp lý , xin lưu ý rằng chỉ toà án mới có thể đưa ra quyết định đó.
III. Một số câu hỏi thường gặp
1. Thế nào là Sử dụng hợp lý?
Sử dụng hợp lý là quyền sử dụng tác phẩm có bản quyền trong một số điều kiện nhất định mà không cần sự cho phép của tác giả/chủ sở hữu bản quyền. Học thuyết này giúp ngăn chặn việc áp dụng luật bản quyền một cách cứng nhắc và kìm hãm sự sáng tạo mà luật này khuyến khích.
Fair use cho phép một người sử dụng các tác phẩm mới và phát triển dựa trên các tác phẩm cũ hơn mà người sáng tạo/chủ sở hữu không mất quyền kiểm soát và hưởng lợi từ các tác phẩm đó.Có 4 yếu tố để quyết định việc sử dụng hợp lý cho từng trường hợp. Đó là:
- Mục đích và tính chất sử dụng
- Bản chất của tác phẩm có bản quyền
- Lượng và tính chất của phần nội dung có bản quyền đã sử dụng
- Tác động đối với giá trị hoặc thị trường tiềm năng của tác phẩm có bản quyền
Đọc thêm: 10 mẹo tuân thủ “Sử dụng hợp lý” – Fair Use của YouTube
2. Phạm vi công cộng là gì?
Theo thời gian, các tác phẩm sẽ mất sự bảo hộ bản quyền và chuyển sang "phạm vi công cộng", nhờ đó trở thành các tác phẩm miễn phí mà mọi người có thể sử dụng. Thông thường, phải mất nhiều năm thì các tác phẩm mới chuyển thành dạng này. Các quy tắc về phạm vi công cộng sẽ thay đổi tùy vào quốc gia bạn hoạt động.Thời hạn bảo hộ bản quyền phụ thuộc vào nhiều yếu tố, chẳng hạn như:
- Thời điểm và nơi mà tác phẩm đó được phát hành
- Tác phẩm có phải được thuê làm hay không
Vì vậy, trước khi bạn đăng tải một tác phẩm lên YouTube, đừng quên xác minh rằng tác phẩm đó có thuộc phạm vi công cộng hay không. Không có danh sách chính thức nào về các tác phẩm thuộc phạm vi công cộng, tuy nhiên, bạn có thể tìm thấy các nguồn tham khảo hữu ích trên mạng.
3. Tác phẩm phái sinh là gì?
Bạn cần có sự cho phép của chủ sở hữu bản quyền để sáng tạo tác phẩm dựa trên nội dung gốc của họ - điều này được gọi là phái sinh. Tác phẩm phái sinh có thể bao gồm fanfic, hậu truyện, bản dịch, ngoại truyện và bản chuyển thể, v.v. Bạn nên tham vấn chuyên gia pháp lý trước khi đăng tải các video dựa trên nhân vật, cốt truyện và các thành phần khác của tư liệu được bảo hộ bản quyền nhé.
TUBRR hỗ trợ các nhà sáng tạo lan tỏa giá trị
Là thương hiệu MCN uy tín với 10 năm phát triển tại thị trường Cộng hoà Séc, trở thành đối tác doanh nghiệp được YouTube tín nhiệm, TUBRR - mạng lưới đa kênh, đối tác chiến lược WOA Media, tự tin là MCN hiểu rõ YouTube nhất Việt Nam.
Tự hào là một trong hai MCN hoàn chỉnh đầu tiên tại Việt Nam, TUBRR bảo đảm cung cấp đa dạng các loại hình dịch vụ chuyên nghiệp chất lượng cao dành cho các nhà sáng tạo bao gồm:
- Quản lý nhà sáng tạo
- Hỗ trợ và phát triển kênh
- Cung cấp kho nhạc miễn phí và kho nội dung sáng tạo đa dạng
- Nhượng quyền nhân vật
- Cung cấp các Workshop đào tạo cao cấp chia sẻ kiến thức về hoạt động sản xuất và kinh doanh trên nền tảng YouTube
Đăng ký để trở thành Creator đồng hành cùng TUBRR 👉 Tại đây
Liên hệ ngay với TUBRR tại:
NEWSLETTER 
Don't miss out on the latest weekly updates and useful posts — subscribe today!